Ανέθεσαν στον Πάολο Βερονέζε να φιλοτεχνήσει έναν Μυστικό Δείπνο στο μοναστήρι San Giovanni e Paolo (1573)
Ο χώρος που του καθόρισαν ήταν τεράστιος και ασύμμετρος, 5,55μ × 1,310μ, και δεν μπορούσε να γεμίσει μόνο με τις δεκατρείς μορφές που συμμετείχαν.
Έτσι ο ζωγράφος γέμισε τον χώρο με ένα σωρό μορφές κάθε Έθνους, Φυλής, Τάξης, διάπλασης, επαγγέλματος…
Ο συμβολισμός είναι προφανής. Ο Μυστικός Δείπνος ήταν ...μυστικός, αλλά στην συνέχεια έγινε το κεντρικό σημείο της Πίστης και της Θείας Λειτουργίας, δηλαδή η Θεία Μετάληψη, που δεν είναι παρά η επανάληψή του, κατά την σαφή εντολή του Κυρίου. ‘Ετσι κυριολεκτικά και ουσιαστικά, όλοι είναι παρόντες και όλοι δικαιούνται να παρευρίσκονται στον Μυστικό Δείπνο.
Όταν η Ιερά Εξέταση κάλεσε τον Βερονέζε σε απολογία για τον συρφετό που παράστησε να παρευρίσκεται στον Μυστικό Δείπνο, δεν τόλμησε να τους κάνει μάθημα θεολογίας. Αν τους έπιανε αδιάβαστους, θα εξασφάλιζε την καταδίκη του. Περιορίστηκε στο τεχνικό, εικαστικό μέρος και στην ήδη υπάρχουσα παράδοση υπερβολής στην απεικόνιση θρησκευτικών θεμάτων. Φυσικά είχε στο μανίκι του ένα κρυφό όπλο… Το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον...
Μερικές ερωταποκρίσεις από τα επίσημα Πρακτικά της ανάκρισης, που διασώθηκαν:
-Γιατί ζωγράφισες (στον Μυστικό Δείπνο) Γελωτοποιούς, Γερμανούς, νάνους, και άλλα τέτοια τρελά;
-Εμείς οι ζωγράφοι παίρνουμε την ίδια άδεια με αυτήν των τρελών και των ποιητών (ωχχχ) για φιοριτούρα, όπως είθισται.
-Ποιος πιστεύεις πως ήταν παρών στον Μυστικό Δείπνο;
-Πιστεύω πως ήταν μόνο ο Χριστός και οι δώδεκα Απόστολοι. Αλλά αφού είχα χώρο που περίσσευε στο έργο, το στόλισα με μορφές που σκέφτηκα μόνος μου.
-Σου έδωσε κανένας εντολή να ζωγραφίσεις Γερμανούς, γελωτοποιούς και τα τοιαύτα στο έργο;
-Όχι αλλά μου ανάθεσαν να το στολίσω όπως νόμιζα σωστό (εδώ διαφαίνεται πως ο καλλιτέχνης είχε υπογραμμίσει στους εργοδότες του την περίσσεια χώρου για το θέμα αυτό στο σημείο που το ήθελαν) ‘Ηταν πολύ μεγάλο και υπήρχε χώρος για πολλές μορφές.
-Δεν έπρεπε όμως τα στολίδια στον χώρο που πλεόναζε να ταιριάζουν με το θέμα; Ή τα έβαλες εκεί μόνο για να κάνεις το κέφι σου και χωρίς διάκριση και αιτία;
-Φιλοτεχνώ τα έργα μου με όλη την προσοχή που πηγάζει από το μυαλό μου και όπως το μυαλό μου τα καταλαβαίνει.
(Στην συνέχεια ο Βερονέζε αναφέρεται στις υπερβολές “των Δασκάλων του” και ειδικά του Μιχαήλ Άγγελου.)
Ο ζωγράφος δεν καταδικάστηκε. Ούτε καν υποχρεώθηκε να αλλάξει έστω και μια πινελιά στο έργο.
Απλά άλλαξε τον Τίτλο του έργου: “Ο Ιησούς φιλοξενούμενος στην Οικία του Λεβί”
Λουκάς, 5, 29
“καὶ ἐποίησεν δοχὴν μεγάλην Λευὶς αὐτῷ ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ: καὶ ἦν ὄχλος πολὺς τελωνῶν καὶ ἄλλων οἳ ἦσαν μετ' αὐτῶν κατακείμενοι. καὶ ἐγόγγυζον οἱ Φαρισαῖοι καὶ οἱ γραμματεῖς αὐτῶν πρὸς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ λέγοντες: διὰ τί μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίετε καὶ πίνετε;”
Όπου σαφώς αναφέρεται η παρουσία “όχλου” και “αμαρτωλών”...
